El Greco (2007) [7/10]

Είδος: Βιογραφική
Σκηνοθεσία: Γιάννης Σμαραγδής
Πρωταγωνιστούν:Nick Ashdon , Juan Diego Botto, Laia Marull, Λάκης Λαζόπουλος, Δήμητρα Ματσούκα
Διάρκεια:119 λεπτά

Προσπαθεια απεικονισης της ζωης του Δομηνικου Θεοτοκοπουλου, γνωστου και ως Ελ Γκρεκο. Απο την μαχομενη Κρητη, στην πιεστικη Ιταλια μεσα απο μια πονεμενη και δημιουργικη πορεια του γνωστου Ελληνα ζωγραφου. Η αγαπη και το μισος, η ζωη και ο θανατος οδηγουν στην Ισπανια οπου και θα βρεθει αντιμετωπος με την Ιερα Εξεταση.

Ειδα επιτηδες τουτη την ταινια αρκετο καιρο απο την προβολη της στους Ελληνικους κινηματογραφους. Τοσο τα τηλεοπτικα καναλια, οι εφημεριδες και το ραδιοφωνο την ειχαν επιφορτισει με πομπωδεις τιτλους και "αριστουργηματικες" κριτικες. Στην προσπαθεια μου να δω την ταινια για αυτο που ειναι, και οχι για αυτο που την προωθουν, αποφασισα την αναβολη της προβολης για καποιο ευλογο χρονικο διαστημα.

Μεχρι να φτασει το σημερινο βραδυ.

Η σκηνοθεσια του Γιαννη Σμαραγδη ειναι αργη. Πολυ αργη και σε αυτο δεν βοηθα η αφηγηση που αγκαλιαζει αρκετες σκηνες. Στα 120 λεπτα του εργου, πιστευα οτι ειχαν περασει τουλαχιστον 3 ωρες. Αυτο οφειλεται κυριως στο γεγονος οτι ο Σμαραγδης εστιαζει υπερβολικα στα προσωπα των ηθοποιων, στις εκφρασεις και στις κινησεις των, πανω στα οποια στηριζεται ολοκληρη η εξελιξη της πλοκης.

Ο διαλογος ειναι λιτος και λιγος. Ειναι δε αστειος (δυστυχως με την αρνητικη εννοια και οχι την Αριστοφανικη) σε αρκετες περιπτωσεις καθως η προσπαθεια "σοβαροφανειας" του καταληγει σε κωμικοτραγικες προτασεις που ακουγονται ακομα χειροτερα απο τις ανεκπαιδευτες εις την αγγλικην φωνες των Ελληνων ηθοποιων. Σε ορισμενες ομως περιπτωσεις ο διαλογος ειναι αρκετα σοβαρος και επιβλητικος θυμιζοντας (και οχι μονο) τον μεγιστο Καζαντζακη..

Η πλοκη εχει αρκετα κενα τα οποια η σκηνοθεσια δεν διορθωνει αφηνοντας αρκετες "ακαλυπτες" σκηνες. Εαν το προσπερασουμε αυτο, φτανουμε στην εκπληκτικη φωτογραφια του Αρη Σταυρου που ειναι σχεδον αψεγαδιαστη τοσο στις σκοτεινες με φοντο την φωτια σκηνες, οσο και στα γεματα χρωματα δωματια, καμβαδες και στολες. Κρατωντας το τελευταιο, ειναι δικαιο να υπογραμμισω την αρκετα καλη δουλεια στο τομεα των κουστουμιων.

Με βαση τα παραπανω φτανουμε στην ερμηνεια του Nick Ashdon (Ελ Γκρεκο). Δεν ξερω γιατι, αλλα ξενο ηθοποιο να υποδυεται Ελληνα ηρωα με συνεπεια, σοβαροτητα και σεβασμο, δεν μπορω να θυμηθω αλλον απο τον κυριο Anthony Quinn. Δυστυχως, συγκρινοντας τους 2 ηθοποιους, ο Nick Ashdon υποσκιαζεται απο το βουνο του πρωτου. Δεν ειναι ομως και δικαια η συγκριση καθως ο ρολος του Ζορμπα ηταν αρκετα πιο απαιτητικος. Συγκεκριμενα, ο Ashdon ειναι μεν σοβαρος και καλοστημμενος στις περισσοτερες σκηνες, εχοντας εκπληκτικη παρουσια και εκφραστικοτητα. Αποτυγχανει ομως να βγαλει αυτο το "κατι" που κρυβουν οι Κρητες και οι Ελληνες γενικοτερα. Την χαρα και την λυπη γυρω απο εναν χορο για παραδειγμα.

Κατι το οποιο οχι μονο κατεχει, αλλα διδασκει ο μεγιστος (ελαφρυ το χωμα του) Σωτηρης Μουστακας. Στον μικρο ρολο του Ιταλου ζωγραφου, πρωτου δασκαλου του Ελ Γκρεκο, Τιτιανο. Σε τοσα λιγα λεπτα, καταφερνει και ξεχωριζει ερμηνευτικα απο το υπολοιπο καστ. Θα λειψει σιγουρα στο μελλον, αυτο το ειδος ηθοποιων που σβηνει σιγα σιγα..

Μια που πιασαμε τους Ελληνες, στον ρολο της πρωτης αγαπημενης του "Ελληνα", ειναι η σαγηνευτικη Δημητρα Ματσουκα που ισως θα πρεπει καποτε να το παρει αποφαση πως το "ποιοτικο" δεν της ταιριαζει. Αποτυγχανει να αναδειξει το δραμα του ρολου της ενω η τελευταια και ισως πιο σημαντικη σκηνη της, με μια δοση υπερβολικης σιγουριας, καταληγει σε μια εκτος τοπου και χρονου ερμηνεια. θα ηθελα να την δω πιο βρωμικη, πιο ανθρωπινη και αρκετα πιο ελευθερη στο συνολο της.

Ο Λακης Λαζοπουλος στον ρολο του Νικολο, πιστου ακολουθου του Γκρεκο με μια βαρια υποσχεση στην πλατη του, με λιγα λογια στον ρολο του αλλα εντονες σκηνες (ιδιως η τελευταια του).
Μου αρεσε και ο Γιωργος Χαραλαμπιδης στον ρολο του πατερα του Γκρεκο. Γνησιος ανταρτης και πιστος στο κρητικο του χαρακτηρα του.

Συμμετειχαν και ο Λουδοβικος των Ανωγειων (ως τροβαδουρος.. τι αλλο?!), ο υπερτατος Ψαραντωνης (αδελφος του Ψαρανικου, ή αλλιως Νικου Ξυλουρη) με την μαγευτικη λυρα του, η Ντινα Κωνστα (σε εναν μουγκο ρολο), ο Γιωργος Χριστοδουλου (που επεισε στον ρολο του), ο Τασος Παλαντζιδης (που αφησε το μαγικο ταξι του για λιγο) και αλλοι πολλοι.

Για το τελος κρατησα τον Juan Diego Botto ή αλλιως τον καποτε παπα και νυν μεγα Εξεταστη της Ιερας Εξετασης ονοματι Nino de Guevara. Μια φιλικη σχεση που γεννιεται οταν ο Ισπανος παπας βλεπει αγγελους γυρω απο τον Ελ Γκρεκο οταν ζωγραφιζει. Μια αγωνιωδης προσπαθεια να μεινει πιστος στα καθηκοντα της Ιερας Εξετασης, να προοδευσει ριχνοντας στην πυρα εκατονταδες αθωους. Παντα ομως καιει τον Γκεβαρα, ενα ουσιωδες ερωτημα. Αυτος ο τολμηρος Ελληνας ζωγραφος, ευλογημενος απο τους αγγελους, που αιρετικα μετατρεπει ανθρωπους του δρομου σε Αγιους μεσω ενος καμβα, πως βλεπει αραγε τον Ισπανο εξεταστη? Ειναι και αυτος ενας αγιος? Ο Juan Diego Botto ειναι απολαυστικος. Ο χαρακτηρας του ειναι καλογραμμενος και η μεταβαση απο τον φιλικο παπα, στον εχθρικο Εξεταστη, απο την φιλια στα ορια του κορτε σε ενα παιχνιδι σκακιου με τον Ελληνα ζωγραφο, πειθει. Ζεστος και φιλικος, σκληρος ψυχρος και απανθρωπος. Καταφερνει και τα μοιραζει ισοποσα στον χαρακτηρα του και για αυτο ισως αποτελει και εναν απο τους σημαντικους λογους να δει καποιος αυτη την ταινια.

Σαν υστερογραφο, η ερμηνεια της Laia Marull στον ρολο της δευτερης αγαπημενης του Ελ Γκρεκο καθως και μητερα του γιου του, Jeronima De las Cuevas. Αρκετα δραματικη, ντροπαλη στην αρχη, σκληρη και "μητερα" στο τελος αλλα παντα ερωτευμενη με τον πεισματαρη Ελληνα. Επεισε και ξεχωρισε σαν γυναικεια ερμηνεια.

Μου αρεσε η Ελληνικη, Ιταλικη και Ισπανικη γλωσσα του εργου. Με κουρασε η επιμονη στην Αγγλικη.

Σιγουρα δεν ειναι η πιο καλη Ελληνικη παραγωγη ολων των εποχων οπως πολυδιαφημιστηκε. Σιγουρα δεν ειναι η πιο καλη Ελληνικη ταινια.

Ομως αξιζει την προσοχη σας, οχι για να μαθετε κατι για τον Ελ Γκρεκο - δεν θα μαθετε καθως η ταινια εμβαθυνει στα εργα του Δομηνικου Θεοτοκοπουλου και στην σημασια των οσο αφηνει μια ακριδα το αποτυπωμα της πανω σε τσιμεντο - αλλα, για να απολαυσετε καποιες αρκετα καλες σκηνες, καποιες υπεροχες ερμηνειες, την μικρης διαρκειας εκπληκτικη Κρητη, την υπεροχη φωτογραφια και για να τιμησετε τον Σωτηρη Μουστακα στο τελευταιο εργο της ζωης του.

Με παρεα ζωγραφους και ποιητες, θρησκευομενους και βλασφημους. Κρασι κοκκινο για το 6,5/10 που αξιζει η ταινια κατα την ταπεινοτατη γνωμη μου.